Türkiye'deki üniversite kontenjanları, 2023 yılında önemli ölçüde azaldı. Öğrenci sayısındaki değişim, yükseköğretim sisteminin mevcut dinamikleri ve ekonomik koşullarından etkilendi. Bu düşüş, hem üniversitelerin stratejilerini hem de öğrencilerin kariyer hedeflerini etkiliyor. Peki, bu duruma neden olan etkenler neler? Öğrenciler, hangi bölümlerde eğitim almak istiyor ve üniversite tercihleri nasıl şekilleniyor? Bu makalede, üniversite kontenjanlarındaki bu inişin ardında yatan sebepleri ve sonuçları ele alacağız.
Üniversite kontenjanlarındaki düşüş, birçok faktör ve etkenin kombinasyonu sonucunda ortaya çıktığı söylenebilir. Öncelikle, ülke genelindeki demografik değişimler dikkate alındığında, üniversite çağındaki genç nüfusun giderek azalması bu durumun en önemli nedenlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bunun yanında, yükseköğretim kurumlarının programındaki sınırlandırmalar, bazı bölümlerin kapanması ya da kontenjanlarının ciddi şekilde kısıtlanması da bu durumu tetikleyen unsurlar arasında. Özellikle sosyal bilimler, beşeri bilimler gibi bazı alanlardaki kontenjan azalması, üniversite tercihlerinde bilhassa tercih edilen sosyal bilimlerle ilgili bölümlerde öğrenci ilgisini düşürdü.
Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK) uyguladığı politikalar, bu alandaki düşüşü etkileyen bir diğer faktördür. Yeni açılan üniversitelerin ve bölümlerin sayısının azaltılması, mevcut okullardaki kontenjanların da gözden geçirilmesine neden oldu. Özellikle bazı üniversiteler, düşük başarı oranına sahip programlarını kapatırken, diğerlerini de belli bir seviyeye çekmek amacıyla kontenjanlarını düşürdü. Ek olarak, üniversite hazırlık sürecindeki zorluklar ve sınav sistemine dair yapılan değişiklikler, aday öğrencilerin tercihlerinde belirsizlik yaratarak azalmaya yol açtı.
Üniversite kontenjanlarındaki düşüş, yalnızca öğrenci sayısını değil, aynı zamanda eğitim sisteminin genel yapısını da etkiliyor. Öncelikle, bu durum, bazı üniversitelerin ve bölümlerin yeterli öğrenci bulamamasıyla öne çıkarken, bunun sonucunda eğitim kalitesinin de düşebileceği endişesi yükseliyor. Eğitimciler, kontenjanlardaki daralmaların uzun vadede öğretim kadrosunun kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini belirtiyor. Sonuç olarak, üniversitelerin bu daralma ile başa çıkabilmek için alternatif yollar bulmaları gerekecek.
Diğer bir etki ise, öğrenci yerleştirme ve kariyer planlama süreçlerini masaya yatırmamızı gerektiriyor. Azalan kontenjanlar, öğrenciler için daha az tercih anlamına geliyor. Bu durum, özellikle son yıllarda tercih edilen ve yoğun ilgi gören bazı bölümlerde rekabeti artırıyor. Öğrencilerin daha çok sayıda başvuru yapmalarına yol açabilir, fakat tercih yaparken dikkatli olmalarını gerektiren bir süreç de oluşturuyor. İlaveten, bu durum, mezuniyet sonrası iş bulma sürecini de doğrudan etkileyebilir. Azalan kontenjanlar, belirli mesleklere olan talebi azaltıyor ve öğrencileri iş bulmakta zorluklarla karşı karşıya bırakabiliyor.
Sonuç olarak, 2023 yılında üniversite kontenjanlarındaki düşüş, eğitim sisteminin dinamiklerini değiştiriyor. Öğrenciler, yok olan veya kısıtlanan programlardan etkilenirken, üniversiteler de strateji geliştirme sürecinde zorlanıyor. Bu durumun çözümü, hem üniversite yöneticileri hem de eğitim politikası yapıcıları için büyük bir sorumluluk gerektiriyor. Eğitimde nitelik ve nicelik arasında sağlanacak denge, gelecekte okuyacak olan genç nesillerin ilerisi için büyük önem taşıyacak.
